Những điều cần biết về thuốc corticoid

Một số công dụng của thuốc:

- Chống viêm ở giai đoạn sớm, giai đoạn muộn bất kể nguyên nhân là cơ học, hóa học, nhiễm khuẩn, dị ứng... Chỉ riêng với đặc tính này, Corticoid cũng đã trị được nhiều loại bệnh như viêm khớp do thấp khớp, bệnh thoái hóa khớp, viêm các khớp ngoại vi, những tình trạng bệnh lý do chấn thương khớp, trị sẹo lồi, sẹo phì đại, trị viêm phần trước mắt, trị viêm mũi...

- Chống dị ứng da, đường hô hấp, hen suyễn nặng...

- Trị bệnh da pemphigut, vảy nến, bệnh giảm tiểu cầu thứ phát vô căn của người lớn, bệnh thiếu máu tán huyết do tự miễn...

Tác hại của việc lạm dụng corticoid:

- Tăng cân do giữ natri, đào thải kali gây béo bệu, mặt tròn như mặt trăng.

- Làm cao huyết áp, tăng đông máu có thể gây nghẽn mạch.

- Chậm liền sẹo các vết thương và dễ gây nhiễm khuẩn thứ phát.

- Làm thoái biến protit nên dễ gây teo cơ.

- Làm xương xốp do giảm hấp thu calci nên khi té ngã dễ bị gãy xương.

- Làm loét dạ dày - tá tràng, dễ gây xuất huyết tiêu hóa.

- Ức chế miễn dịch, giảm sức đề kháng của cơ thể.

- Làm tăng tiết mồ hôi, co giật, tăng áp lực nội sọ, rối loạn kinh nguyệt, ảo giác, vui vẻ thái quá, tăng nhãn áp.

- Kem trị mụn chứa corticoid dùng dài ngày sẽ gây phản tác dụng, làm mụn nổi nhiều hơn khi ngưng thuốc hoặc gây nám da mặt.

- Thuốc nhỏ mắt chứa corticoid sẽ dẫn đến đục thủy tinh thể, thấy cảnh vật mờ mờ ảo ảo...

Cách sử dụng corticoid:

- Chọn loại corticoid thích hợp với từng loại bệnh.

- Dùng liều lượng và thời gian thích hợp, vì có bệnh cần dùng liều cao rồi sau đó giảm từ từ, có bệnh lại cần khởi đầu với liều thấp rồi tăng dần lên cho đến khi đáp ứng được hiệu năng trị liệu.

- Khi dùng cho trẻ em, cần kiểm soát chặt chẽ liều dùng phù hợp với tuổi hay cân nặng. Đặc biệt thận trọng với phụ nữ mang thai hoặc đang cho con bú.

- Trong thời gian dùng thuốc, cần theo dõi sát bệnh nhân để đề phòng các biến chứng liên quan đến huyết áp, cân nặng, phân, lipit trong máu và theo dõi tái phát bệnh lao nếu người dùng có tiền sử lao.

- Cần giảm muối, đường và tăng lượng đạm trong khẩu phần ăn.

- Việc ngưng dùng corticoid là cả một nghệ thuật nhằm phục hồi chức năng nang thượng thận của bệnh nhân. Có thể giảm liều mỗi ngày hoặc dùng một ngày, ngưng một ngày.

- Dùng thuốc ban ngày, không dùng ban đêm để nang thượng thận làm việc đều đặn trở lại và tiếp tục tiết ra nội tiết tố corticoid thiên nhiên.

Dược sĩ Trương Tất Thọ, Sức Khỏe & Đời Sống